Prawo do renty socjalnej przysługuje osobom pełnoletnim, które całkowicie utraciły zdolność do wykonywania pracy. Świadczenie nie jest zbyt wysokie i nie pozwala na samodzielne utrzymanie, toteż renciści często szukają dodatkowego źródła dochodu. Niestety często pracują „na czarno”, z obawy przed utratą świadczenia. Co prawda ZUS nie zabrania wykonywania pracy zarobkowej, jednak rencista musi przestrzegać limitu przychodów, w przeciwnym razie renta ulega zawieszeniu. Ile można dorobić do renty socjalnej?
Komu przysługuje renta socjalna?
Jak już wspomnieliśmy, prawo do renty socjalnej uzyskuje osoba pełnoletnia, u której doszło do znacznego pogorszenia zdrowia i w rezultacie utraty zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Jednak w odróżnieniu od renty chorobowej, w tym przypadku nie mają znaczenia okresy składkowe i nieskładkowe ubezpieczenia, staż pracy czy wysokość wynagrodzenie. Renta socjalna przysługuje wówczas, gdy utrata sprawności organizmu nastąpiła:
- przed osiągnięciem pełnoletniości tj. przed 18 rokiem życia lub przed 16 r.ż w przypadku kobiet, które zawarły związek małżeński pomiędzy 16 a 18 r.ż.
- w okresie nauki w szkole
- w okresie studiów przed ukończeniem 25 r.ż.
- w okresie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Dla ZUS-u nieistotne jest, kiedy dokładnie powstała całkowita niezdolność do pracy. Natomiast ważne jest, by do pogorszenia stanu zdrowia (skutkującego utratą zdolności do pracy) doszło w okresach przypadających na naukę w szkole lub na studiach.
Wysokość renty socjalnej jest jednakowa dla wszystkich i wynosi 84% najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – co roku kwota ta ulega zwiększeniu zgodnie z waloryzacją na zasadach określonych w ustawie emerytalnej.
Ile można dorobić do renty socjalnej?
Pomimo orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy, ZUS zezwala na podjęcie pracy zarobkowej z uwagi na niską kwotę świadczenia. Niemniej, rencistę obowiązuje limit wynoszący 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Za kwotę bazową przyjmuje się wynagrodzenie z ostatniego kwartału ogłoszonego przez prezesa GUS. W rezultacie co trzy miesiące kwota dopuszczalnego maksymalnego przychodu ulega zmianie, dlatego rencista musi regularnie sprawdzać, ile można dorobić do renty socjalnej, aby łączny przychód nie spowodował przekroczenia limitu.
Jeśli rencista uzyskał łączny przychód w wysokości powyżej 70% średniego wynagrodzenia, musi skierować do ZUS-u pismo, w którym poinformuje o dochodach uzyskanych z pracy, uzasadniających zawieszenie świadczenia. Renta socjalna zostaje wstrzymana, ale tylko za miesiąc, w którym doszło do przekroczenia limitu. Jeśli ZUS zdążył wypłacić świadczenie, należy zwrócić pieniądze. Warto przy tym zwrócić uwagę, że ZUS liczy przychód wyłącznie z tytułu pracy/działalności objętej obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym, uzyskiwany w ramach m.in. umowy o pracę, pracy nakładczej, umowy zlecenia, działalności gospodarczej, stypendium sportowego czy pracy w spółdzielni rolniczej.
