Prawo karne większości osób nie jest powszechnie znane. W związku z tym ewentualne zatrzymanie sprawia, że pojawia się szok, zarówno u samego zatrzymanego, jak i u osób mu najbliższych, kiedy dowiedzą się o takim fakcie. Co zatem warto zrobić w takiej sytuacji i jakie są istotne kwestie związane z zatrzymaniem?
Zatrzymanie podejrzanego a areszt
Do zatrzymania podejrzanego dochodzi w chwili, w której policja zbierze wystarczająco wiele wskazówek dotyczących popełnienia przestępstwa, aby orzec, kto jest za nie odpowiedzialny. Wówczas jest ona uprawniona do zatrzymania podejrzanego w celu prowadzenia dalszego postępowania. Zatrzymanie jest formą przymusu, która ma za zadanie ograniczenie wolności i swobody poruszania się, co może ułatwić dalsze postępowanie policji, ale też zapobiec ewentualnym innym wykroczeniom.
Areszt z kolei jest środkiem prewencyjnym, który stosuje się dopiero po orzeczeniu sądowym. Zazwyczaj areszt jest konieczny, jeśli w innym przypadku istnieje szansa, iż proces karny będzie zakłócony.
Kogo można zatrzymać i na jak długo?
Zatrzymanie to tymczasowy środek przymusu, który może być zastosowany względem osoby podejrzanej o popełnienie czynu karalnego. Muszą istnieć przesłanki ku temu, by ją podejrzewać, charakteryzujące się zasadnością – oznacza to, że nigdy nie można zatrzymać osoby niewinnej “bo tak”. Warto przy tym pamiętać, iż zatrzymanie powinno być przeprowadzone w poszanowaniu prawa i w taki sposób, aby zatrzymany wiedział, dlaczego został zatrzymany.
Co więcej, zatrzymanie może mieć długość maksymalnie 48 godzin. Po upływie tego czasu zatrzymanego należy zwolnić albo oddać pod władzę sądu wraz z wnioskiem o tymczasowe aresztowanie. Jeśli przed upływem 48 godzin ustaną przesłanki, które uprawniały do zatrzymania, następuje zwolnienie. Również nakaz sądu lub prokuratora może zwolnić zatrzymanego. Brak decyzji sądu o aresztowaniu tymczasowym to również podstawa do zwolnienia zatrzymanego.
Prawa zatrzymanego
Osoba zatrzymana przede wszystkim powinna zostać poinformowana przez policjantów o swoich prawach. Jednak ze względu na trudność sytuacji i towarzyszące jej emocje, często wiele osób nie jest w stanie zapamiętać w takiej chwili, co im przysługuje. Dlatego warto już wcześniej poznać swoje prawa.
Pierwszym z nich jest prawo do informacji o przyczynie zatrzymania i prawo do bycia wysłuchanym. Zatrzymany może złożyć oświadczenie w swojej sprawie, ale może też odmówić udzielania zeznań. Ma on także prawo do kontaktu z radcą prawnym lub adwokatem. Co więcej, kancelaria prawna Opole zaleca, aby skorzystać z tego prawa niezwłocznie.
Osoby zatrzymane mają prawo do bezpłatnej pomocy tłumacza, jeśli nie posługują się językiem polskim. Mogą też powiadomić najbliższych (lub pracodawcę, szkołę i inne organy lub instytucje) o swoim zatrzymaniu. Jeśli będzie to konieczne, zatrzymany ma prawo do opieki medycznej. W przypadku, w którym zatrzymanie było bezpodstawne, istnieje też prawo do złożenia zażalenia w ciągu siedmiu dni od zatrzymania.
