Urlop wypoczynkowy może wynosić 20 dni lub 26 dni, w zależności od stażu pracy. Pracownik może wykorzystać swój urlop w całości lub w częściach, przy czym choć jedna część powinna trwać minimum 14 dni kalendarzowych. Jak sama nazwa wskazuje, celem urlopu jest wypoczynek, choć pracownik uprawiający „urlop po polsku” przewiduje w tym czasie zazwyczaj remont, gruntowne domowe porządki czy dodatkowe fuchy.
Natomiast zupełnie czym innym jest urlop bezpłatny, który z reguły przeznaczony jest na nieprzewidziane sytuacje, takie jak: opieka nad chorym dzieckiem, nagły wyjazd w celach prywatnych czy skorzystanie z oferty krótkotrwałej pracy za granicą. Urlop bezpłatny jest nielimitowany– może trwać zarówno kilka dni, jak i kilka tygodni czy miesięcy, a nawet kilka lat. W tym czasie pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia ani nie przysługują mu inne prawa wynikające z umowy o pracę. W dodatku urlop bezpłatny może skrócić urlop wypoczynkowy. W jaki sposób?
Najpierw urlop wypoczynkowy, potem urlop bezpłatny
W najlepszej sytuacji jest pracownik, który najpierw wykorzystał cały urlop wypoczynkowy, a dopiero potem złożył wniosek o urlop bezpłatny. Jasnym jest, że w tym przypadku pracodawca nie ma możliwości skrócenia wymiaru urlopu. Niektórzy usiłują wmówić pracownikowi, że urlop bezpłatny skutkuje odebraniem części urlopu wypoczynkowego przysługującego w przyszłym roku. Jednak pracodawca nie może odejmować dni urlopu, do którego pracownik nabędzie prawa dopiero od 1 stycznia kolejnego roku. Tak więc w tej sytuacji kwestia – urlop bezpłatny a urlop wypoczynkowy – jest bardzo klarowna. Gdy urlop wypoczynkowy był wykorzystany przed bezpłatnym, dodatkowe wolne dni nie będą miały żadnego wpływu na rozliczenie tegorocznego urlopu ani wymiar przyszłego.
Urlop bezpłatny a urlop wypoczynkowy – kiedy pracodawca może obniżyć wymiar urlopu
Teoretycznie nic nie stoi na przeszkodzie, by pracownik wziął urlop bezpłatny przed wykorzystaniem urlopu wypoczynkowego pełnym wymiarze (20 lub 26 dni). Jednak w tym przypadku kluczowe znaczenie ma czas trwania urlopu bezpłatnego. Jeśli pracownik przebywa na urlopie bezpłatnym poniżej 1 miesiąca, wówczas jego urlop wypoczynkowy nie jest zagrożony i jego wymiar nie może ulec skróceniu. Zgoła inaczej przedstawia się sytuacja pracownika, u którego urlop bezpłatny trwa 1 miesiąc lub dłużej. Wówczas pracownikowi przysługuje prawo do proporcjonalnie pomniejszonego urlopu wypoczynkowego.
Jak obliczyć wymiar urlopu proporcjonalnego?
Przykład: Pracownikowi przysługuje 20 dni urlopu wypoczynkowego. Przed skorzystaniem z prawa do urlopu przebywał na urlopie bezpłatnym trwającym 6 miesięcy – od 1 stycznia do 30 czerwca. Do końca roku kalendarzowego pozostało 6 miesięcy. W tej sytuacji wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi:
6/12 x 20 dni = 10 dni
Przy obliczaniu urlopu proporcjonalnego pomija się niepełne miesiące i dopiero wykorzystanie przez pracownika pełnego miesiąca (lub 30 dni) urlopu bezpłatnego powoduje skrócenie urlopu wypoczynkowego o 1/12.
